فولیکول مو چیست و چگونه آن را تقویت کنیم

به طور کلی موی سر از دو بخش اصلی فولیکول مو و ساقه مو تشکیل شده است. فولیکول مو عملکرد رشد، حفظ سلامت و شادابی مو را به عهده دارد. هر انسانی با میلیون‌ها فولیکول مو متولد می‌شود و هر گونه آسیب به فولیکول‌ مو منجر به ریزش مو یا کاهش رشد آن خواهد شد و معمولا بیش از 5 میلیون فولیکول مو در بدن و بیش از یک میلیون فولیکول مو روی سر وجود دارد. همچنین فولیکول به جز کمک به رشد مو، مسئولیت کمک به تشکیل عروق خونی جدید و تشکیل سلول های عصبی جدید را نیز بر عهده دارد.

زمانیکه فولیکول مو مرده باشد، مو دیگر قادر نخواد بود تا مجدداً رشد کند و می بایست به دنبال علائم ریزش و راهکارهایی جهت رشد مجدد مو بود. در ادامه به بررسی راه های تقویت فولیکول مو می پردازیم.

فولیکول مو چیست؟

فولیکول مو ساختاری لوله‌ای شکل است که ریشه و تار مو را احاطه کرده است. این لوله ها در لایه سطحی پوست یا همان اپیدرمی واقع شده است که موها از عمق همین لوله ها شروع به رشد می‌کنند. یکی از چند ساختار موجود در بدن که توانایی توقف عملکرد خود و همچنین شروع دوباره آن را دارد فولیکول مو می باشد. در واقع کنترل فرآیند رشد مو تماما بسته به قدرت فولیکول می باشد.
ریشه مو نیز از سلول‌های پروتئینی ساخته شده است و توسط جریان گردش خون نزدیک به فولیکول‌ها تقویت می‌شود. با توجه به این موضوع هر چه سلول‌های بیشتری در فولیکول مو تولید شود، تار موهای بیشتری نیز رشد پیدا کرده.

ساختار و عملکرد فولیکول مو

برآمدگی یا Bulge

بخش خارجی غلاف مو ه در کنار عضله راست کننده مو یا ماهیچه پیلی قرار دارد برآمدگی می باشد. این بخش شامل سلول‌های بنیادی است که به کمک آنها باقی فولیکول‌های مو را با سلول‌های جدید می‌سازند. همچنین در بهبود سریعتر زخم‌هایی که در سر رخ می‌دهد تاثیر بسیار زیادی دارد.

جام

جام یا کاپ نام رایج همان بخش اینفندیبولوم است که فولیکول‌های مو در آن رشد می‌کنند.

گیرنده های حسی

گیرنده های حسی، جهت موها و موقعیت ها را احساس می کنند.

پاپیلا

پاپیلا به شکل حلقه های مویرگی و بافت های محکم هستند که در آنها تقسیم سلولی زیاد اتفاق نمی‌افتد. همچنین اطراف آن قسمت دیگری به نام ماتریکس وجود دارد که مسئول به وجود آوردن سلول‌های پایه‌ای برای ایجاد مو است.

غلاف ریشه مو

مهم ترین بخش مهم فولیکول مو غلاف ریشه مو می باشد. که خود شامل دو قسمت غلاف داخلی و غلاف خارجی است.

مراحل عملکرد فولیکول مو

مرحله آناژن

مرحله آناژن مرحله تکثیر فولیکول مو است و هنگامی رخ می‌دهد که فولیکول موی سر یک غلاف موی جدید را تشکیل می‌دهد. زمان مرحله رشد متفاوت می باشد. برای مو در بخش سر، مرحله رشد می‌تواند تا ۶ سال نیز طول بکشد، در حالی که برای ابروها و مژه ها، ممکن است چند ماه طول بکشد تا مو رشد کند. برای تشخیص شروع مرحله آناژن، پاپیلای پوست به سلول‌های بنیادی اپیتلیال پیامی می‌فرستد. با تحریک این سلول‌های بنیادی بخش زیر فولیکول مو می‌تواند به سمت پایین رشد کند و پیازی در اطراف پاپیلای پوستی ایجاد کند. اکنون، پاپیلای پوستی می‌تواند به سلول‌های ماتریکس داخل پیاز برای تکثیر، تمایز و رشد به سمت بالا علامت پیامی بفرستند تا یک موی جدید تشکیل شود.

مرحله کاتاژن

مرحله کاتاژن یا پسرفت کوتاه ‌ترین مرحله از مراحل عملکرد فولیکول می باشد که تنها چندین هفته زمان می‌برد. در این مرحله، تقسیم سلولی در ماتریکس متوقف می‌شود و بخش زیر فولیکول مو شروع به پسرفت می‌کند. در نهایت، بخش زیر فولیکول دیگر وجود ندارد و پاپیلای پوستی به سمت بالا حرکت می‌کند تا یک‌بار دیگر به برآمدگی متصل شود.

مرحله تلوژن

در هنگام تولد، تمام موها در اواسط مرحله آناژن قرار دارند. پوست سر انسان حاوی بیش از صد هزار مو است. در هر نقطه‌ای از پوست سر، بیشتر موها معمولاً در فاز آناژن قرار دارند. این موها می‌توانند حدود ۱ سانتی‌متر در هر ماه رشد کنند.

علل ضعیف شدن فولیکول مو

علل ضعیف شدن فولیکول مو دلایل متعددی دارد که عبارتند از:

• تغذیه مناسب

استفاده از مواد غذایی مضر نظیر فست ‌فودها، غذاهای چرب، پر ادویه و … سبب ضعیف شدن ریشه مو می‌شود. با یک رژیم غذایی مناسب حاوی ویتامین و مواد معدنی لازم، به تقویت فولیکول موها کمک کنید.

• دارو

برخی داروها و فرآیندهای درمانی باعث ریزش زودرس مو می‌شوند. داروهای ضد سرطان، داروهای تیروئید، رقیق‌کننده‌های خون (ضد انعقادها)، داروهای نقرس، داروهای ضد افسردگی و ضد فشار خون از جمله این داروها هستند.

• استرس

استرس زیاد باعث افزایش ترشح هورمون کورتیزول می شود. که نتیجه ترشح زیاد این هورمون آسیب به فولیکول‌های مو می باشد و سبب ضعیف شدن ریشه موها می‌شود.

• خشک شدن موها

شرایط آب ‌وهوایی، گرمای بیش از اندازه و کمبود رطوبت از جمله عوامل خشک شدن ریشه مو می باشند که باعث ضعیف شدن فولیکول مو نیز می شوند.

• عدم تعادل هورمون ها

سطح هورمون‌های شما بر چرخه رشد موهایتان نیز تأثیر می‌گذارد. عدم تعادل هورمونی می‌تواند باعث نازک شدن موها شده و جلوگیری از رشد طبیعی آن ها می شود . یائسگی، مشکلات تیروئید و تغییرات پس از بارداری می‌تواند منجر به نوسانات هورمونی شده که ریشه مو را ضعیف کرده و چرخه رشد طبیعی آن را مختل می‌کند.

• آسیب های حرارتی

استفاده زیاد از وسایل حالت دهنده مو مانند سشوار، اتوی مو، فر کننده و … به میزان زیاد و بدون کنترل سبب آسیب به فولیکول و ریشه مو می باشد.

• اختلال در سلامت پوست سر

عفونت‌های باکتریایی یا قارچی روی پوست سر می‌توانند به ریشه‌های مو آسیب برسانند تا جایی که باعث ایجاد جای زخم شده و منجر به ریزش دائمی مو در نواحی آسیب‌ دیده گردد.

فولیکول مو چگونه از بین می رود؟

در صورتی فولیکول مو از بین می رود که خون اکسیژن کافی را به پیاز یا ریشه مو نرساند. توجه داشته باشید که رسیدن به این مرحله زمان زیادی میبرد و باید بدانید برای از بین بردن فولیکول های مو، سلول های بنیادی که مسئول بازسازی فولیکول های مو می باشند باید کلا از بین رفته باشند.

از کجا بفهمیم فولیکول مو زنده است؟

برای تشخیص این مسئله باید آگاهی کافی نسبت به چرخه رشد مو داشته باشید. ریزش‌های بیش از حد، چرخه رشد طولانی ‌مدت، مشاهده پیازهای ضعیف شده از عواملی هستند که افراد را دچار شک می‌کنند. همچنین افرادی که دارای زمینه‌های ژنتیکی و وراثتی بوده و تحت درمان‌های طولانی ‌مدت داروهای شیمیایی بوده اند در دسته افراد کاندید این عارضه قرار می‌گیرند. ممکن است در برخی شرایط نیز این عارضه بدون علائم اولیه بروز کرده و موجبات نگرانی افراد را فراهم کند. که در این صورت باید از پزشک متخصص کمک بگیرید.

انواع آسیب های فولیکول مو

1. فولیکولیت
2. آلوپسی
3. طاسی هم در مردان و هم در میان بانوان
4. هیدرادنیت چرکی
5. استرس

نشانه های آسیب فولیکول مو چیست؟

1. ریزش مو، نازک شدن مو یا محدود شدن رشد آن
2. انواع جوش‌ها، برجستگی‌های پر از مایع یا لک پوستی
3. تورم و التهاب
4. عفونت

روش های تقویت فولیکول مو

استفاده از شامپوهای بدون سولفات

مواد شیمیایی مختلفی از جمله مواد سولفات دار برای ساخت شامپوها استفاده می شوند. سولفات باعث می شود ریشه مو شل شود و در نهایت مو ضعیف شود و بریزد. در زمان خرید شامپو به ترکیبات آن توجه کنید و شامپوهایی را تهیه کنید که حاوی سولفات نباشند.

روغن تراپی

روغن مناسب موی خود را به مدت بیست دقیقه رو سر خود بگذارید و سپس آن را بشویید. می توانید به جای روغن های مو از روغن نارگیل و یا رزماری استفاده کنید.

استفاده از ماسک مو

ماسک مو ریشه ضعیف مو را تقویت می کند. در زمان انتخاب ماسک مو توجه کنید محصولی را انتخاب کنید که مناسب موهای شما باشد. موی خود را مرطوب کنید و ماسک را روی آن بمالید و اجازه دهید سی دقیقه روی سر شما بماند. اگر از ماسک های مویی استفاده کنید که از مواد طبیعی تهیه شده اند بهتر می باشد. به ویژه ماسک هایی که از آووکادو تهیه شده اند.

نوشیدن آب فراوان

توجه داشته باشید که نوشیدن آب باعث می شود بدن بتواند عملکردهای خود را به خوبی انجام دهد و همچنین به نرم و لطیف شدن موهاکمک می کند. این در حالی است که کم آبی بدن باعث خشک و شکننده شدن موها می شود.

ورزش منظم

انجام ورزش منظم می‌تواند به پایین نگه داشتن سطح استرس شما کمک کرده و فولیکول های مو را در سلامت کامل حفظ می‌کند.

کوتاه کردن موها

لازم است که هر ماه یک تا دو سانتی‌متر از نوک موهای خود را کوتاه کنید.زیرا وقتی نوک موها بافت خشک و مرده‌ای به خود می‌گیرد، راه رسیدن مواد مغذی به ریشه و پیاز مو مسدود می‌شود.

• آیا راهی برای ضخیم شدن مو وجود دارد؟
  تاریخ انتشار : 1401-11-15تاریخ بروز رسانی : 1401-11-25